Sergotara NÛDEM 33/2000 NÛDEM DI RIYA XWE DE BERDEWAM E FIRAT CEWERÎ: [email protected] "Hêz û azadiya gel rewþenbîrên gel e; rewþenbîrên bi namûs, bîrewer, bihîstyar û xebatkar." Anton Çexov Xwendevan û nivîskarên hêja, mîna ku hûn dizanin Nûdem bi vê hejmarê dikeve sala xwe ya nehan. Di hundirê neh salan de, li welêt û cîhanê gelek tiþt hatin guhertin. Cîhana me pir bi lez bi pêþ dikeve. Berî bi neh salan, gava me dest bi Nûdemê kiribû, komputera me tunebû. Îro, ji seranserî welêt nivîs bi riya Internetê ji me re tên. Berî bi neh salan, gava me dest bi Nûdemê kiribû, pir kesan bawer nedikirin ku wê Nûdem bikaribe di jiyana xwe ya weþanê de berdewam be. Îro, Nûdem gihîþtiye hejmara xwe ya 33an. Hewcedariya zimanê kurdî, hewcedariya xwendin û nivîsandina edebiyata kurdî, îro ji doh jî girîngtir bûye. Haya Nûdemê ji vê yekê heye û loma ew xwe di vê govendê de li ba dike. Wê Nûdem hê jî rola xwe bilîze, wê li gora hêza xwe bixwaze hê jî ziman û edebiyata kurdî aktuel bihêle. Mîna destpêka weþana xwe, îro ji her demê bêtir dixwaze bi dostane nêzîkî kovar û rojname, dezgeh û mueseseyên di warê xwe de bibe. Ji ber ku Nûdem weþanên kurdî weþanên xwe dibîne, xwendevanên wan, yên xwe dibîne; ji berdêla neyartî û berberiya hovane, dixwaze li ser hîmê ramana azad, li ser bingehê nuhîtiyê bi dezgehên di warê xwe de di têkiliyê de be. Nûdem ji destpêkê ve azadiya fikrê ji xwe re binge girtiye, ziman û edebiyat kiriye slogana xwe; ji neyartî berberiya kes, partî û rêkxistinan dûr maye, bi tenê xwestiye bi wan re di ahengeke dostaniyê de be. Ji ber ku edebiyat ji bo me spehîtî ye, edebiyat xemla jiyanê û nîþana xweþikiya ruhê insên e. Ruhê insên û bedewiya celebê jiyana mirovane bi ava edebiyatê tête stran. Divê edebiyat mêjiyên hiþk nerm bike, mirovên hov medenî bike, kirêtî û xerabiya ruhê insên mervan bike, ji berdêla tovê dijminatî û neyartiyê, tovê dostaniyê bireþîne. Em li dû vê fikrê ne, em li dû avakirina edebiyatê û zimanekî nîvmirî ne. Loma, digel ku gelek bûyerên bêhntengiyê diqewimin jî, em dixwazin bêhnfirehî û dûrbîniya xwe biparêzin û ji civaka xwe re bibin nimûneya pêbawer. Em bi xwe di hundirê keftelefteke weha de ne. Lê, ji ber ku em dixebitin, em di nava xebatên bêwestan de ne, dibe ku em carina kêmaniyên xwe nebînin, an jî lê hayî nebin. Hin kêmaniyên me dikare hin dostan biêþîne, hin dostên me dikarin hin kirinên me li gora xwe þirove bikin, li gora xwe hin tiþtan jê derxin û li gora xwe di derbarê me de bibin xwediyên hin fikran. Bêguman, ger hin kirinên me çi ji aliyê dînî, siyasî û þexsî ve hevwelatiyên me biêþînin em li ber dikevin û bilekî safî ji hevwelatiyên xwe doza lêborînê dikin. Lê, em hêvîdar in wê þika hevwelatiyên me bi tu awayî ji dilpakiya me tunebe, ew ê tu carî bawer nekin ku wê Nûdem ji xeta xwe derkeve û bibe tiþtekî din, bibe meydana þer û pevçûnên eþîrane. Lê em ji hevwelatiyên xwe tika û hêvî dikin ku hebekî din jî bêhnfireh, hebekî din jî tolerans bin. Ger nivîseke we di Nûdemê de nehat weþandin, ger di Nûdemê dde cih ji nivîseke we re tunebe, zû bi zû dilê xwe megirin, aciz mebin, li sebeban megerin. Ger di Nûdemê de bi dehan nivîs li gora dilê we hatibin weþandin û carekê nivîsek bêî dilê we be, xetekê mekiþînin ser keda bi salan û dostaniyê. Belê, kovarek meydana fikir û ramanên cihê ye. Di meydana fikir û ramanên cihê de, wê hertim bêhna cihêtiyê bifûre. Lê, divê em bizanibin ku cihêtî dewlemendî ye. Cihêtiya çandî, dînî, siyasî û edebî dewlemendî ye; civatê bi pêþ de dixe, asoya mirovan ya fikrê firehtir dike, dike ku mirov ji bo avakirina civateke tekûz û mervan di hundirê tevgerê de be. Ev e, Nûdem bi vê ramanê derket û di riya xwe ya dirêj de bi vê ramanê berdewam e. Lê wê Nûdem bi pêþniyaz, rexne, piþtgirî û dostaniya we xurttir bibe. Xûrtbûna Nûdemê xurtbûna edebiyata kurdî ya jar e, vejandina zimanê kurdî û laboratuara gihandina nivîskar û xwendevanên nû ne. Bi hêviya rojên xweþ, ez Îda we ya Qurbanê û Newroza we ji dil pîroz dikim. _____________ Nûdem 33 online 4 NÛDEM di riya xwe de berdewam e * Firat Cewerî 6 Kurd in * Mervanê Keleþ 17 Du þiîr û çar çarîn ji * Rojen Barnas 18 Ez ji çiyan têm * Nilgün Demirkaya, ji almanî: Zerdeþt Haco 29 Li gor Þeref Xan Kurd û Kurdistan * Þakir Epözdemir 32 Diryanên li devê rê * Remezan Alan 33 Rêwiyo * Konê Reþ 34 Mêrdînê * Jîr Dilovan 59 Gava tu radikevî * Jacques Prévert, ji fransî: Ahmet Akin 65 Sê þiîr û çarînek ji * Sabah Kara 67 Þkeftî * Husein Muhammed 72 Çarîn * Sabaha Kara 73 Xewnên xwîn-lixwekirî * Dost Çiyayî 74 Du þiîr ji * Bedirxan Epözdemir 96 Edebiyata kurdî ya surgunê * Firat Cewerî